Trong bối cảnh công nghiệp hóa nhanh chóng của Việt Nam, việc đảm bảo an toàn và tính bền vững của các hoạt động sản xuất đang là mối quan tâm hàng đầu của doanh nghiệp. Việc các công ty mở rộng với nhiều cơ sở sản xuất mới kéo theo nguy cơ xảy ra các tai nạn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho con người, tài sản và môi trường. Phân loại khu vực nguy hiểm không chỉ để đáp ứng các quy định mà còn giúp đảm bảo an toàn và thúc đẩy hiệu quả hoạt động. Quá trình này bao gồm việc xác định và quản lý các khu vực có thể xảy cháy nổ nổ, từ đó giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và hỏa hoạn.
Đối với các công ty Việt Nam đang nỗ lực cạnh tranh trên trường quốc tế, việc tích cực áp dụng các biện pháp phân loại khu vực nguy hiểm là cần thiết để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn quốc tế, nâng cao danh tiếng của công ty và bảo vệ nhân viên và môi trường. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ đi sâu vào tầm quan trọng của việc phân loại khu vực nguy hiểm, việc triển khai và cách thức phân loại có thể thúc đẩy các hoạt động công nghiệp an toàn và bền vững hơn tại Việt Nam.
PHÂN LOẠI KHU VỰC NGUY HIỂM TRONG SẢN XUẤT (HAC) LÀ GÌ?
Các khu vực nguy hiểm cháy nổ có thể được định nghĩa là các vị trí trong một cơ sở công nghiệp mà ở đó bầu không khí nổ có thể được gây ra do sự hiện diện của khí dễ cháy, chất lỏng, hơi, bụi và sợi, trong cả điều kiện hoạt động bình thường và bất thường.
Phân loại khu vực nguy hiểm, thường được gọi là HAC, là một phương pháp để đánh giá khả năng hình thành và thời gian bầu không khí dễ cháy nổ có thể tồn tại, hay nói cách khác, là phương pháp phân tích và phân loại môi trường dựa trên loại vật liệu dễ cháy có mặt và xác suất xảy ra của nó. Đây là một phân tích kỹ lưỡng về các mối nguy hiểm cháy nổ tiềm ẩn tại một địa điểm, bao gồm cả sương mù dễ cháy, hơi, khí, hoặc bụi và sợi dễ cháy.
TẠI SAO HAC LẠI QUAN TRỌNG?
Theo số liệu thống kê tình hình thực hiện Luật Phòng cháy và chữa cháy tại Việt Nam của Bộ Công an, từ năm 2012 đến năm 2022, cả nước xảy ra 8.580 vụ cháy tại cácnhà kho, nhà máy sản xuất và văn phòng kinh doanh, chiếm 29% số vụ cháy trên toàn quốc. Đây là con số đáng báo động và là minh chứng cho thấy đã đến lúc các doanh nghiệp cần có những biện pháp quyết liệt để nâng cao công tác phòng cháy chữa cháy tại nơi làm việc, đặc biệt là tại các nhà máy và kho bãi.
Việc áp dụng các quy chuẩn HAC có thể trực tiếpcải thiện hiệu quả phòng chống cháy nổ.
Một số lợi ích đáng kể của HAC là:
- Xác định vị trí và phân loại các khu vực chuyên biệt chứa vật liệu có thể dẫn đến cháy, nổ hoặc các sự cố nguy hiểm khác;
- Đáp ứng các yêu cầu của Hệ thống an toàn công nghệ (PSM);
- Tạo điều kiện thuận lợi cho việc lựa chọn và lắp đặt thiết bị phù hợp để sử dụng an toàn trong các khu vực được phân vùng;
- Thực hiện các biện pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ cháy nổ và giữ cho môi trường làm việc an toàn.
DỊCH VỤ HAC LÀ GÌ?
Dịch vụ xác định, phân loại các khu vực nguy hiểm cháy nổ (từ đây gọi là khu vực nguy hiểm) nhằm hỗ trợ các ngành công nghiệp giảm nguy cơ gặp sự cố cháy nổ dẫn đến thiệt hại về tài sản, thương tích hoặc mất mạng.
Mục đích chính của việc phân loại khu vực nguy hiểm là giúp cho việc lựa chọn thiết bị và quy trình lắp đặt phù hợp để đảm bảo rằng thiết bị có thể hoạt động an toàn trong môi trường đó và không gây cháy nổ.
Việc phân loại khu vực nguy hiểm thông thường được thực hiện bởi một nhóm kỹ sư An toàn công nghệ, kỹ sư Điện, kỹ sư Điện điều khiển cùng với sự hỗ trợ từ các chuyên gia vận hành và chuyên gia Sức khỏe, An toàn và Môi trường (HSE) của nhà máy.
PHƯƠNG PHÁP CHUNG
Nổ là phản ứng oxit xảy ra đột ngột với tốc độ rất lớn, tạo ra sự gia tăng nhiệt độ và áp suất. Ở đây, nói đến phản ứng của khí dễ cháy, hơi hoặc bụi cùng với oxy trong không khí.
Theo quy luật, để các vụ nổ xảy ra trong khí quyển, ba yếu tố phải có mặt cùng một lúc.
- Vật liệu dễ cháy
- Oxy (không khí)
- Nguồn đánh lửa
Loại bỏ vật liệu dễ cháy hoặc nguồn đánh lửa là biện pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ cháy nổ. Tuy nhiên, đối với các ngành công nghiệp có liên quan đến vật liệu nguy hiểm, nhiều loại vật liệu trong quy trình công nghệ không thể loại bỏ do đặc tính của sản xuất và những vật liệu này có nguy cơ bốc cháy khi tiếp xúc với oxy trong không khí khi có nguồn nhiệt. Bên cạnh đó, các nguồn đánh lửa vĩnh viễn, chẳng hạn như thiết bị điện, chiếu sáng, động cơ, v.v., cùng với bề mặt nóng có thể trở thành nguồn đánh lửa gây cháy. Do đó, để giảm thiểu khả năng tạo ra tia lửa hoặc ngọn lửa có thể gây cháy, thiết bị điện hoặc không điện phải được thiết kế phù hợp với các vật liệu được xử lý trong quy trình công nghệ.
HAC là một phương pháp kiểm soát nguồn đánh lửa rất hiệu quả. Do đó, việc thực hiện và tài liệu hóa HAC không chỉ được yêu cầu bởi nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn, thông lệ và các hoạt động lập pháp, mà còn cần phải được cập nhật thường xuyên. Thời điểm hiệu quả để tiến hành phân tích là khi thông tin về các vật liệu đã được biết đến và quy trình vận hành đã được thiết lập. Đây là thông tin tối thiểu cần thiết để xác định các thiết bị điện/điện tử và bề mặt nóng hiện diện. Đối với các hoạt động hiện có, nhiều tài liệu hướng dẫn sẽ gợi ý bao gồm việc xem xét HAC trong bất kỳ Quản lý Thay Đổi (MOC) nào liên quan đến việc thay thế, lắp đặt thiết bị và/hoặc các thiết bị điện mới.
Các bước thực hiện HAC
Sau đây là các bước thực hiện HAC:
- Identify Release Sources:
- Inputs: Piping and instrumentation diagrams (P&IDs), plot plans, heat and material balance data, and workshop information.
- Activity: Identify potential sources of hazardous releases within the facility or process.
- Outputs: A list of identified release sources.
- Determine Grade of Release:
- Inputs: Information about the identified release sources.
- Activity: Assess the likelihood and severity of each release, classifying them into different grades based on their potential impact.
- Outputs: A classification of the release sources based on their grades. The design may be amended to remove continuous or primary sources of release.
- Determine Fluid Category:
- Inputs: Physical properties of the released substances, heat and material balance data, and Material Safety Data Sheets (MSDS).
- Activity: Classify the released fluids into different categories based on their flammability, explosivity, and other hazardous properties.
- Outputs: A classification of the released fluids into appropriate categories.
- Establish Zone Classification:
- Inputs: Ventilation data and information about the facility’s layout and processes.
- Activity: Determine the appropriate hazardous zones based on the likelihood and persistence of flammable or explosive atmospheres.
- Outputs: A classification of the facility into different zones (e.g., Zone 0, Zone 1, Zone 2) based on the level of hazard.
- Hazardous Radius:
- Inputs: Air dispersion modeling data.
- Activity: Calculate the radius around each release source within which a hazardous atmosphere could exist.
- Outputs: Determination of the hazardous radius for each release source.
- Hazardous Area Classification Drawings:
- Inputs: All the information gathered in the previous steps.
- Activity: Create detailed drawings that show the classification of the entire facility into hazardous zones.
- Outputs: Hazardous area classification drawings that can be used for safety planning and design.
This systematic workflow helps ensure that hazardous areas are properly identified, classified, and managed, minimizing the risk of accidents and ensuring the safety of personnel and equipment.
Link By Phân vùng khu vực nguy hiểm: Những điều cần biết | Bureau Veritas Việt Nam
